Ministarstvo održivog razvoja i turizma (MORT) izdalo je firmi Hidro Lještanica urbanističko-tehničke uslove (UTU) za izradu tehničke dokumentacije za izgradnju mini-hidroelektrane (mHE) Lještanica u opštini Bijelo Polje. Većinski vlasnik Hidro Lještanice je firma Sinerdži, u kojoj je jedan od akcionara Vuk Rajković, kum predsjednika DPS-a i Crne Gore Mila Đukanovića. Sinerdži u Bijelom Polju već ima dvije mHE, pa bi ovo bila treća elektrana koju bi imali u toj opštini.

Firma Sinerdži ima status povlašćenog proizvođača za mHE Vrelo, dok firma Hidro Bistrica, čiji je Sinerdži skoro stopostotni vlasnik, ima isti status za mHE Majstorovina. Povlašćeni status znači da im svaki kilovat-sat struje koju proizvedu iz tih elektrana otkupljuje Elektroprivreda (EPCG) po cijeni koja je značajno veća od tržišne. Podsticaj, odnosno razlika između tržišne i podsticajne cijene, plaća se preko računa za struju i plaćaju je sva fizička i pravna lica. Podsticaj iznosi pola centa do 300 potrošenih kilovat-sati, a skoro cent za svaki kilovat-sat preko. Od 1. juna Vlada plaća podsticaj do 300 kilovat-sati, dok građani plaćaju svaki naredni. Odnosno Vlada plaća OIE1, a građani OIE2. Tako su na računu za struju označeni podsticaji.

U uslovima izdatim firmi Hidro Lještanica je navedeno da zahvat lokalne studije lokacije za izgradnju mHE Lještanica čini dio prostora van naselja generalne namjene.

– Obuhvaćeno područje pripada KO Lijeska u opštini Bijelo Polje. Vodotok rijeke Lještanice pripada slivu Ljuboviđe, na njegovom toku su vršena hidrološka mjerenja i kao takav je prepoznat za eksploataciju hidronergetskog potencijala. Parcele obuhvaćene planom su u najvećem neizgrađene i po vrsti zemljišta su poljoprivredno i ostalo zemljište. Područje obuhvata plana, saobraćajno je povezano postojećim lokalnim nekategorisanim putem. Lještanica je desna pritoka Ljuboviđe i pripada njenom gornjem slivu. Izvor Lještanice se nalazi na prostoru Šljemena, na oko 1.370 mnm – piše između ostalog u rješenju koje je potpisala kao ovlašćeno službeno lice Branka Nikić.

Vodovodna mreža na predmetnom području nije izgrađena, dok u okviru obuhvata plana nema zakonom zaštićenih kulturnih dobara. U neposrednom kontaktu se nalazi izgrađena mHE Vrelo. Takođe, u neposrednoj kontaktnoj zoni je dio prostora opredijeljen kao koncesiono područje za eksploataciju mineralnih sirovina i građevinskog kamena.

Posao proizvodnje električne energije iz mini-hidrolektrana je unosan iz razloga što je garantovan otkup svakog proizvedenog kilovat-sata i to po podsticajnoj cijeni. To bi značilo da samo suša može da pomrsi račune vlasnicima mHE. Mada i u tom slučaju, s podsticajnom cijenom ne mogu biti u minusu. Suša je bila prije dvije godine i tada su vlasnici mHE bili u plusu zbog podsticaja.

Ovakav sistem je uredila Vlada uz pomoć uredbi, a pod izgovorom da se tako radi i u EU. Međutim, u EU su mnoge zemlje promijenile model davanja mHE i vjetroelektrana pod koncesiju. U EU se sada koncesionar bira po modelu da koncesiju dobija onaj koji traži najmanje podsticaja. Na taj način, ima primjera, da neki proizvođač ne traži podsticaje kako bi dobio koncesiju na određeni proizvodni objekat. Dok mu se u CG i dalje garantuje otkup svakog kilovat-sata i to pod podsticajnoj cijeni, čime je profit zagarantovan.

D.M.

---

Posao za biznismene bliske DPS-u
​U poslu s mini-elektranama su uglavnom biznismeni bliski DPS-u i šefu te partije Milu Đukanoviću. Tako je koncesiju za izgradnju dvije mini-hidroelektrane u opštini Kolašin dobila firma BB hidro, čiji je suvlasnik Blažo Đukanović. Koncesiju je dobio i Đukanovićev brat od ujaka Milovan Maksimović za mHE u opštini Šavnik.

Status povlašćenog proizvođača, osim Hidroenergije, imaju Kronor, Sinerdži, Igma enerdži, Nord enerdži. Većinski vlasnik Kronora je Željko Mišković, Igmu enerdži drži brat gradonačelnika Andrijevice Igor Mašović, dok je vlasnik Nord enerddžija Vlastimir Golubović, predsjednik Privredne komore...